İklim değişikliği ve çevresel faktörler, elektrikli araçlara (EV) talebi artarken Research and Markets’in dataları 2022 prestijiyle 9,5 milyon olan dünya genelindeki elektrikli araç (EV) sayısının 2030’a kadar yıllık bileşik %30,7 büyüme oranıyla 80,7 milyona ulaşacağına işaret ediyor. 2030’a kadar tüm yeni araç satışlarının %100 elektrikli araçtan oluşması tarafında bir stratejini benimseyen Türkiye’de ise on yıl sonra 2,5 milyon elektrikli aracın trafiğe çıkması öngörülüyor.
Elektrikli araçların kullanımının yaygınlaşması ise şarj istasyonları için türel bir temelin oluşturulması gerekliliğini doğuruyor. Turkish Law Blog grubundan Avukat Fatih Özdemir, MESKEN şarj istasyonları ile ilgili düzenlemelerin bu alandaki global teknolojik gelişmelere nazaran sürdürülebilir halde güncellenmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
Fosil yakıt kullanımının azaltılmasına yönelik ülkeler ortasında genel bir mutabakat bulunuyor. Paris İklim Muahedesi çerçevesinde, 21. yüzyılda 1,5°C’lik global ısınma amacına ulaşabilmek için karbon emisyonlarının sıfıra indirilmesi öngörülüyor. Bu çerçevede fosil yakıt kullanan araçların yerini elektrikli araçlar almaya devam ediyor. Lakin bu oranın Türkiye’de yetersiz kaldığı öne sürülüyor. Türkiye’de elektrikli araçlar ve şarj istasyonlarını hukuksal açıdan kıymetlendiren Avukat Fatih Özdemir, bunun sebepleri ortasında yetersiz altyapı ve elektrikli araçlardan alınan vergiler olduğunu belirtiyor.
TÜRKİYE’DE 3 BİNDEN FAZLA ARAÇ ŞARJ İSTASYONU VAR
Türkiye’de 3 binden fazla şarj istasyonu bulunuyor. Bunların 2 bin 500’den fazlası halka açık şarj istasyonları olarak konumlanıyor. KONUT şarj istasyonları konusunda bir müddet evvel yürürlüğe giren mevzuatlar ise bu alandaki problemleri çözmeye odaklanıyor. Elektrikli araçlarla ilgili düzenlemeler 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, 237 sayılı Taşıt Kanunu ve ilgili yönetmeliklere nazaran uygulanıyor.
Bu düzenlemeler, elektrikli araçların teknik standartları, güvenlik kuralları ve kullanım kurallarına ait kararlar içeriyor. Türkiye’de şarj istasyonları ile ilgili düzenlemeler ise 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve Şarj Hizmeti Yönetmeliği kapsamında yapılıyor. Buradaki unsurlar de şarj istasyonlarının/ünitelerinin suramı, işletilmesi ve bakımına ait asılları belirliyor. Elektrikli araçlar ve şarj istasyonlarının türel durumu bu düzenlemelerle destekleniyor.
ŞARJ İSTASYONLARINDA PROBLEMLER YAŞANIYOR
Hukuk uzmanlarının paylaştığı bilgilere nazaran şoförlerin halka açık şarj istasyonlarını kullanmasında birtakım sıkıntılar yaşanmaya başladığı kaydediliyor. İstasyonlarda elektrik kesintileri yahut arızalar görülebiliyor. Halka açık istasyonlarda güvenlik meseleleri ve şoförlerin mahsur kaldığı durumlar ortaya çıkabiliyor. Bu problemlerin büyümemesi için öncelikli olarak şunların yapılması gerekiyor;
-EV şarj altyapısı genişletilmeli,
-Sektörün teknolojik gelişmelerle başa çıkabilmesi mevzuattaki düzenlemeler şimdiki tutulmalı,
-EV kesiminde sürdürülebilir büyüme için hükümet, özel dal ve mahallî idareler iş birliği içinde hareket etmeli,
-Küresel gelişmelerle ve standartlarla uyumlu siyasetler benimsenmeli.
Fatih Özdemir LİSANS SAHİPLERİNE DE KIYMETLİ SORUMLULUKLAR DÜŞÜYOR
Türkiye’de elektrikli araç kullanımının artması, şarj ağı işletmecilerinin ve lisans sahiplerinin hak ve sorumluluklarını kritik hale getiriyor. Bu beklentiler şöyle sıralanıyor;
-Şarj istasyonlarının planlanması, konseyimi ve işletilmesi mevzularında standartlara, mevzuata ve yönetmeliklere uyulmalı,
-EV kullanıcılarının gereksinimlerini karşılayacak hizmetler sunulmalı,
-Veri güvenliği, kullanıcı eğitimi, iş birliği ve sürdürülebilirlik alanlarında sorumluluklar yerine getirilmeli,
-Lisans sahipleri, şarj istasyonlarının yer seçiminde kullanıcıların gereksinimlerini gözetmeli,
-İstasyonlarda güç verimliliği, güvenlik ve kalite standartları sağlanmalı,
-Şarj istasyonlarında elde edilen kullanıcı bilgileri korunmalı ve zımnilik prensibine uyulmalı,
-Müşteri dayanağı ile kullanıcıların problemleri çözülmeli.
