Türk Polis Teşkilatı çağdaş manada kuruluş tarihi her yıl Polis Haftası olarak kutlanıyor. Bu yıl Türk Polis Teşkilatı’nın 178. yılı kutlanacak.
POLİS HAFTASI NE VAKİT?
Polis teşkilatın 178. kuruluş yıl dönümü olan Polis Haftası 4-10 Nisan tarihlerinde kutlanıyor.
Türk Polis Teşkilatı’nın Kuruluş Tarihi
Türk Polis Teşkilatının temelleri, 10 Nisan 1845’te İstanbul’da, “Polis” isminde bir teşkilatın kurulmasıyla atıldı. Yeni kurulan polis teşkilatının misyonları, yeniden tıpkı tarihte yayımlanan “Polis Nizamnamesi”nde yer aldı.
Tanzimat ve Islahat hareketleri çerçevesinde, Avrupa’daki örneklere nazaran bir polis teşkilatı kurulmasına yönelik atılacak adımlara, 1876’da birinci meşrutiyetin ilanından sonra oluşan hükümet programında yer verildi. Program doğrultusunda 1879’da “Zaptiye Nezareti” kuruldu.
Emniyet Genel Müdürlüğünün bugünkü vazifelerini yürüten “Zaptiye Nezareti”, 1909’da kaldırılarak yerine “Dahiliye Nezareti”ne bağlı ve polis işlerinin yürütülmesiyle vazifeli “Emniyeti Genele Müdürlüğü” ve İstanbul vilayetine bağlı bir polis müdüriyeti oluşturuldu.
Emniyeti Genele Müdürlüğü, başlangıçta “emniyet”, “memurin”, “levazım”, “muhasebe” ve “tahribat” şubelerinden oluştu. İlerleyen tarihlerde bunlara “heyet-i istihbariye”, “seyrüsefer”, “ecanip” ve “takibat-ı adliye” üzere üniteler eklendi.
Polis Nizamnamesinin, 21 Mayıs 1913’te çıkarılmasıyla, polisin örgütlenmesi, misyon ve yetkileri, derece, sınıf, mesleğe giriş, yükselme ve öbür tüm özlük işleri, soruşturma, yargılama, istifa, tayin, müsaade, cezalandırma, levazım işleri, kıyafeti ve davranış biçimleri ile polis karakolları ve misyonları tekrar düzenlendi.
Teşkilatlandırma Çalışmaları Milletvekili Durak Beyefendi ile Başladı
Kurtuluş Savaşı’nda başarılı olunmasının akabinde İstanbul’u da idaresi altına alan ulusal hükümet, Osmanlı Devleti’nin “Emniyeti Genele Müdürlüğü”nü, “İstanbul Polis Müdürlüğü” haline dönüştürdü. Böylelikle Mondros Mütarekesi ve Kurtuluş Savaşı şartlarının, Anadolu’da ortaya çıkardığı ikili polis sistemi teke indirgenerek, bütünlük sağlandı.
Ankara’da ulusal hükümetin kurulmasının akabinde ise “Emniyeti Genele Müdürlüğü”, bir devirde müdürlük koltuğunda da oturan Erzurum Milletvekili Mustafa Durak Beyefendi tarafından 1920’de teşkilatlandırılmaya başlandı. Cumhuriyet devrinde, birinci Emniyet Umum Müdürlüğünü ise 24 Ekim 1923-6 Şubat 1924 tarihlerinde İsmail Hamit Oktay yaptı.
29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edilirken zayıf bir polis teşkilatını devralan Türkiye Cumhuriyeti, ortadan geçen yıllarda sağladığı imkanlarla, ulusal ve memleketler arası alanda başarılı çalışmalara imza atan Türk Polis Teşkilatını oluşturmayı başardı.
